Atopowe zapalenie skóry (AZS) to coraz częściej diagnozowana choroba zapalna skóry, której objawy mogą znacząco obniżać jakość życia. Suchość, świąd, ból i pękanie naskórka to tylko niektóre z uciążliwych dolegliwości, które wymagają nie tylko pielęgnacji zewnętrznej, ale także odpowiedniego wsparcia wewnętrznego. W tym artykule przedstawiam, jak dieta i suplementacja mogą wspierać walkę z AZS, łagodząc objawy i poprawiając ogólną kondycję skóry. 

W poniższym artykule znajdziesz informacje:

• Czym jest atopowe zapalenie skóry i jakie są przyczyny jego powstawania
• Jak leczyć atopowe zapalenie skóry
• Jak powinna wyglądać dieta w AZS
• Co wykluczyć z diety osoby z AZS
• Jak powinna wyglądać suplementacja w AZS

Czym jest atopowe zapalenie skóry (AZS) i co je powoduje?

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła choroba zapalna skóry, której objawy najczęściej pojawiają się we wczesnym dzieciństwie. Objawia się nadmierną suchością skóry, uporczywym i przewlekłym świądem i zaczerwienieniem skóry, a także bolesnym pękaniem naskórka. AZS jest ściśle związane z zaburzeniami funkcji bariery skórnej, co sprawia, że organizm jest bardziej podatny na drażniące działanie czynników zewnętrznych, alergeny i mikroorganizmy, które indukują zmiany skórne.

Głównymi czynnikami wywołującymi AZS są predyspozycje genetyczne, zanieczyszczenia środowiskowe oraz zaburzenia immunologiczne. Co ciekawe, dieta i stan mikroflory jelitowej odgrywają kluczową rolę w modulacji odpowiedzi immunologicznej, co może wpływać na wyciszanie stanów zapalnych skóry i znacząco poprawić jakość życia osób chorujących.

Atopowe zapalenie skóry - jak leczyć?

W walce z AZS kluczowe jest podejście holistyczne, które obejmuje zarówno działania zewnętrzne (stosowanie prawidłowo dobranych emolientów do skóry atopowej oraz kremów/maści leczniczych), jak i wewnętrzne (prawidłowo dobrana dieta oraz suplementacja wyciszająca stan zapalny). W całościowej opiece nad AZS bardzo ważna jest również redukcja stresu, ponieważ stres, szczególnie ten przewlekły o niskim nasileniu może mocno pogarszać obraz zmian skórnych.

Prawidłowo dobrana suplementacja może wspierać tę trudną i nierówną walkę z AZS, dostarczając organizmowi kluczowych składników odżywczych, które wspomagają regenerację skóry i modulację odpowiedzi immunologicznej. Istnieje wiele badań, które sugerują pozytywny wpływ suplementacji na złagodzenie objawów AZS.

Jak powinna wyglądać dieta w AZS?

Dieta w AZS powinna być odżywczo gęsta, co oznacza, że musi dostarczać codziennie odpowiednią ilość białka potrzebnego do celów budulcowych i regeneracyjnych. Białko powinno znajdować się w 3 głównych posiłkach- śniadanie, obiad i kolację. Ważne jest, aby dieta zawierała wielonienasycone i jednonienasycone kwasy tłuszczowe pochodzenia roślinnego oraz pochodzące z tłustych gatunków ryb lub mikroalg. Tłuszcze roślinne powinny być spożywane na surowo, tzn. bez dodatkowej obróbki cieplnej, by zachować ich działanie przeciwzapalne. Dieta powinna również obfitować świeże warzywa i owoce, które razem będą bogatym źródłem związków o działaniu przeciwzapalnym. Ważne jest, by równocześnie unikać żywności mocno przetworzonej, obfitującej w dużą ilość cukru, soli oraz tłuszczów trans.

Co wykluczyć z diety osoby chorującej na AZS?

Chorujący mogą posiadać różnego rodzaju alergie wziewne, kontaktowe i pokarmowe. Po wykonaniu szczegółowych badań pod kątem alergii, po stwierdzeniu podwyższonej ilości przeciwciał w stosunku do konkretnych alergenów lub obserwacji ścisłego związku po spożyciu danego produktu z pogorszeniem się objawów alergii, w tym AZS, włącza się dietę eliminacyjną. Do najczęstszych alergenów mających negatywny wpływ na AZS o podłożu alergicznym można zaliczyć:

• Mleko krowie 
• Jaja 
• Orzechy ziemne i drzewne
• Pszenicę
• Sezam
• Soję
• Owoce morza
• Ryby

*Słodycze i produkty wysoko przetworzone – ze względu na zawartość konserwantów, barwników i innych dodatków, które mogą zaostrzać objawy.

Oczywiście, u każdej osoby objawy mogą być wywoływane przez zupełnie inne produkty żywieniowe, dlatego należy zawsze skrupulatnie prowadzić dziennik żywieniowy, aby zidentyfikować produkty, które nasilają objawy AZS. Staramy się zawsze eliminować tylko te produkty, co do których mamy niemalże 100% pewność pogarszania obrazu AZS. Pamiętajmy, że osoby objęte stanem zapalnym skóry mają zwiększone potrzeby żywieniowe i u tych osób nawet dobrze zbilansowana dieta może nie dostarczać odpowiedniej ilości składników odżywczych potrzebnych do regeneracji chorej skóry. Dlatego dieta osób chorujących na AZS powinna zawierać jak najmniej ograniczeń żywieniowych i w miarę potrzeb powinna być wspierana odpowiednio dobraną suplementacją.

Jak powinna wyglądać suplementacja w AZS?

Suplementacja w AZS powinna być ukierunkowana na poprawę funkcji bariery skórnej, modulację odpowiedzi immunologicznej oraz wspieranie szczelności bariery jelitowej. Kluczowe składniki, które warto włączyć do suplementacji, to: 

• Curcuma longa (kurkuma) – Kurkumina jest związkiem wyizolowanym z kurkumy, rośliny znanej z jej zastosowań leczniczych. W ostatnich latach rośnie zainteresowanie jej właściwościami, szczególnie wśród osób chorujących na AZS, ze względu na jej właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Kurkumina może działać hamująco na główne cytokiny prozapalne inicjujące objawy AZS oraz tłumić powstawanie zmian skórnych w przypadku narażenia kontaktowego na alergen. Co istotne, niektóre badania wskazują, że może hamować rozwój alergii z tytułu marszu alergicznego. 

• Nigella sativa (czarnuszka) – tymochinon pochodzący z czarnuszki ma działanie łagodzące przebieg AZS poprzez zmniejszanie ilości krążących cytokin o działaniu prozapalnym oraz może działać regulująco na odpowiedź immunologiczną prowadząc do wyrównania jej pracy. W przypadku AZS o podłożu alergicznym, tymochinon może zmniejszać ilość całkowitego IgE krążącego we krwi chorującego, co może przekładać się na zmniejszenie objawów alergii zarówno z objawami skórnymi, jak i bez nich. 
• Kwercetyna – Kwercetyna ma silne właściwości antyoksydacyjne poprzez zwiększanie produkcji cytokin o działaniu przeciwzapalnym i jednoczesne zmniejszanie produkcji cytokin o działaniu prozapalnym. Dodatkowo przyspiesza gojenie się ran, co w AZS ma kluczowe znaczenie, by zapobiegać namnażaniu się gronkowca złocistego w świeżej ranie.
• Lactobacillus rhamnosus GG- Jak wskazują badania, suplementacja Lactobacillus rhamnosus GG może zmniejszać nasilenie AZS mierzone w skali SCORAD, może sprzyjać regulacji odpowiedzi immunologicznej i łagodzić objawy alergii w stosunku do roztoczy kurzu domowego (należy pamiętać o tym, że alergia na roztocza może objawiać się tylko i wyłącznie pod postacią pogorszenia obrazu AZS). Dodatkowo wspomniany szczep probiotyczny może zmniejszać rozrost gronkowca złocistego, którego przerost ma negatywny wpływ na przebieg AZS.
• Bifidobacterium breve- Suplementacja Bifidobacterium breve może wspierać wzrost własnej produkcji kwasu masłowego w przewodzie pokarmowym, którego rola polega na równoważeniu odpowiedzi immunologicznej, na promowaniu wzrostu tolerancji względem alergizujących białek oraz zmniejszaniu wydzielania histaminy z komórek układu immunologicznego. To właśnie w głównej mierze histamina odpowiada za aktywację stanu zapalnego w obrębie skóry, za pojawianie się świądu i bólu. 

Powyższe składniki aktywne znalazły się w preparacie Carein Atopy Skin. Skład dermosuplementu został opracowany z myślą o zmniejszeniu objawów towarzyszących skórze atopowej, takich jak suchość, świąd, pieczenie czy ściągnięcie. Atopy Skin reguluje pracę układu autoimmunologicznego, działając przeciwzapalnie, wspierając odbudowę bariery hydrolipidowej i wspierając mikrobiotę jelit. Preparat kompleksowo odpowiada na potrzeby skóry w przebiegu AZS dzięki zawartości kluczowych składników aktywnych.

Zmniejszenie dolegliwości skóry atopowej

Atopy Skin

Dowiedz się więcej

Atopowe zapalenie skóry to złożona choroba, której leczenie wymaga całościowego podejścia. Odpowiednio dobrana dieta i suplementacja mogą odegrać kluczową rolę w łagodzeniu objawów i poprawie jakości życia. Warto pamiętać, że każda osoba może reagować inaczej na różne pokarmy i suplementy, dlatego indywidualizacja podejścia, konsultacja z lekarzem i wykwalifikowanym dietetykiem oraz obserwacja reakcji organizmu są niezwykle ważne. Dzięki wprowadzeniu właściwej diety i suplementacji możemy skutecznie wspierać leczenie AZS i dążyć do długoterminowej poprawy stanu zdrowia skóry.

L. Vollono, M. Falconi , R. Gaziano , F. Iacovelli , E. Dika, C. Terracciano, L. Bianchi, E. Campione, Potential of Curcumin in Skin Disorders, Nutrients. 2019 Sep 10;11(9):2169.

S. Sharma, G. S Sethi , A. S Naura, Curcumin Ameliorates Ovalbumin-Induced Atopic Dermatitis and Blocks the Progression of Atopic March in Mice, Inflammation. 2020 Feb;43(1):358-369.

J. Januszewski, A. Forma, J. Zembala, M. Flieger, M. Tyczyńska, J. Curtis Dring, I. Dudek, K. Świątek, J. Baj, Nutritional Supplements for Skin Health—A Review of What Should Be Chosen and Why, Medicina (Kaunas). 2023 Dec 29;60(1):68.

H. Aslam, M. Shahzad, A. Shabbir, S. Irshad, Immunomodulatory effect of thymoquinone on atopic dermatitis, Molecular Immunology Volume 101, September 2018, Pages 276-283

N. Nasiri, M. Ilaghi Nezhad, F. Sharififar, M. Khazaneha, M. Javad Najafzadeh, N. Mohamadi, The Therapeutic Effects of Nigella sativa on Skin Disease: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials, Evid Based Complement Alternat Med. 2022 Dec 5;2022:7993579

B. Beken, R. Serttas, M. Yazicioglu, K. Turkekul, S. Erdogan, Quercetin Improves Inflammation, Oxidative Stress, and Impaired Wound Healing in Atopic Dermatitis Model of Human Keratinocytes, Pediatr Allergy Immunol Pulmonol. 2020 Jun 17;33(2):69–79.

V. Karuppagounder, S. Arumugam, R.A. Thandavarayan, Remya Sreedhar, Vijayasree V. Giridharan, Kenichi Watanabe, Molecular targets of quercetin with anti-inflammatory properties in atopic dermatitis, Drug Discovery Today Volume 21, Issue 4, April 2016, Pages 632-639

H. Szajewska, A. Horvath, Lactobacillus rhamnosus GG in the Primary Prevention of Eczema in Children: A Systematic Review and Meta-Analysis, Nutrients. 2018 Sep 18;10(9):1319. doi: 10.3390/nu10091319

Y. Wu, W. Wu, C.Hung, M. Ku, P. Liao, H. Sun, K. Lu, J. Sheu, K. Lue, Evaluation of efficacy and safety of Lactobacillus rhamnosus in children aged 4–48 months with atopic dermatitis: An 8-week, double-blind, randomized, placebo-controlled study, Journal of Microbiology, Immunology and Infection Volume 50, Issue 5, October 2017, Pages 684-69.

B. Cukrowska, A. Ceregra, E. Maciorkowska, B. Surowska, M. A. Zegadło-Mylik, E. Konopka, I. Trojanowska, M. Zakrzewska, J. B. Bierła, M. Zakrzewski, E. Kanarek, I. Motyl, The Effectiveness of Probiotic Lactobacillus rhamnosus and

Lactobacillus casei Strains in Children with Atopic Dermatitis and Cow’s Milk Protein Allergy: A Multicenter, Randomized, Double Blind, Placebo Controlled Study, Nutrients 2021, 13, 1169.

I.H. Ismail, R. J. Boyle, P. V. Licciardi, F. Oppedisano, S. Lahtinen, R. M. Robins-Browne, M. L.K. Tang, Early gut colonization by Bifidobacterium breve and B. catenulatum differentially modulates eczema risk in children at high risk of developing allergic disease, Pediatric Allergy and Immunology, December 2016, Volume27, Issue8, Pages 838-846, 

C. Anania , G. Brindisi, I. Martinelli, E. Bonucci, M. D’Orsi, S. Ialongo, A. Nyffenegger, T. Raso, M. Spatuzzo, G. De Castro, A. Maria Zicari, C. Carraro, M. Grazia Piccioni, F. Olivero, Probiotics Function in Preventing Atopic Dermatitis in Children, Int J Mol Sci. 2022 May 12;23(10):5409.

Z. Fang, L. Li, W. Lu, J. Zhao, H. Zhang, Y.Lee, W. Chen, Bifidobacterium affected the correlation between gut microbial composition, SCFA metabolism, and immunity in mice with DNFB-induced atopic dermatitis, Food Bioscience Volume 41, June 2021, 100648

M. Primec, M. Klemenak, D. Di Gioia, I. Aloisio, N. Bozzi Cionci, A. Quagliariello, M. Gorenjak, D. Mičetić-Turk, T. Langerholc Clinical intervention using Bifidobacterium strains in celiac disease children reveals novel microbial modulators of TNF-α and short-chain fatty acids, Clinical Nutrition, Volume 38, Issue 3, June 2019, Pages 1373-1381